[ 18 jan - 2 maart 2013 ]

SLOW FREEZE

How about abstract painting today?

Opening: vrijdag 18 januari 2013, 17.00 uur

Kunstenaars: Marian Bijlenga, Iemke van Dijk, José Heerkens, Bas Lobik, Eric de Nie, jan Polak, Martha Scheeren, Clary Stolte, Veerle Thoben, Mark de Weijer.

Tijdens de tentoonstelling worden korte films van Marja Sonneveld vertoond over het creatieproces van de kunstenaars.

Curator: Eric de Nie

SLOW FREEZE

‘Slow’ gaat over de aandacht, de intensiteit waarmee de werken tot stand komen en over de aard van de beeldende dynamiek waarmee het vlak ruimtelijk wordt. Auditief allitereert ‘Freeze’ met ‘Frieze’: fries, versiering.

‘Freeze’ markeert het moment waarop het kunstwerk af is.

‘Slow Freeze’ stelt zich de vraag: ‘Wat maakt een ambachtelijk gemaakt patroon of vorm tot een kunstwerk? Op welk moment wordt een geometrisch stramien of een plat vlak beeld?’ Als samensteller van de tentoonstelling ‘Slow Freeze’ ben ik nieuwsgierig naar hoe kunstenaars in hun specifieke hantering van werkmateriaal binnen een herhalingsmotief betekenis genereren waaruit een gelaagd abstract beeld kan ontstaan.

Als mede-exposant kijk ik geboeid met de samensteller in mij mee: hoe wij als kunstenaars, met een meer of minder vastomlijnd plan van herhalingen, lagen en verschuivingen secuur de specifieke eigenschappen van ons materiaal onderzoeken en benutten. Met een betrekkelijk neutraal stramien van lijnen, vlakken, kleuren, of lichtval roepen wij vanuit het werkproces, variërend tussen intuïtieve en formele handelingen, een helder en verstild beeld op. Een beeld dat gaat over de spanning tussen de platheid van het beeldvlak – het materiaal, de methodiek – en de betekenisvolle visuele ruimte.
En de beschouwer stelt zich op voor het werk, zet het beeld mentaal in beweging en ontwaart wat zich op het platte vlak afspeelt. Het vlak verandert in hoogte, breedte en diepte; het oog volgt de aangegeven richtingen en gaat een relatie aan met de imaginaire en de fysieke ruimte; het beslotene wordt ontsloten. ‘Slow Freeze’ toont werken waarin een verstilde wereld zich op fascinerende wijze gewonnen geeft.

- klik hier voor een recensie van deze tentoonstelling door Kees Koomen –

DE KUNSTENAARS

Marian Bijlenga ‘tekeningen in de ruimte’

Marian maakt gebruik van textiele en organische materialen waarmee zij structuren ontwikkelt die als tekeningen in de ruimte ogen. Geometrische rasters van bijvoorbeeld visschubben of bewerkte stukjes gekleurd textiel verbonden door fijne draden van paardenhaar welhaast onzichtbaar bijeen gehouden, lijken voor de muur te zweven of te wervelen in een ritme van lijnen en de ruimte daartussen.

Iemke van Dijk `er hangt wat er niet hangt’

Wanneer Iemke besluit een kunstwerk voor een bepaalde muur te maken concentreert zij zich visueel zodanig op de gekozen plek tot zij als het ware de juiste geometrisch-lineaire vorm ontwaart die daar kan komen. Bewust gebruikte toevalligheden bij het maken van de mal en het inwrijven van het grafietpoeder op de muur langs de rand van de mal, roept bij de langskomende beschouwer een reeks verrassende gewaarwordingen op.

José Heerkens,*) ‘lijnen construeren de ruimte; kleur is het leven zelf’

Hoewel in oorsprong landschappelijke observaties aan haar werk ten grondslag liggen, is haar planmatige methode uitgesproken formeel. Zorgvuldig meet zij in een gestaag tempo de afstanden af, brengt tape aan, vult de afgezette vormen met de uitgezochte kleur en stelt zo de ritmische variaties in haar structuren van lijn, vlak en kleur samen. Hierin gaan vorm en kleur uiterst subtiele verbindingen met elkaar aan op een wijze dat de kijker zich realiseert dat elke kleur alleen die ene specifieke plek kon krijgen. Een resultaat dat èn helder èn tegelijk mysterieus is. Pure oogpoëzie.

Bas Lobik ‘Waar het schilderij over gaat weet ik niet. De eerste verflaag gaat over het linnen, de volgende lagen gaan over de verf’

Bij Bas lopen in eindeloze herhaling veel verflijnen van uit het midden aan de bovenrand van het doek naar opzij om vervolgens aan de onderrand van het doek te eindigen. Door kleine variaties in kleur en breedte doemt een ritmisch lijnen spel op. En een raadsel: de smalle verfstrepen krijgen naar het midden toe alsmaar meer reliëf en de opvallende middelste lijn is ineens zo breed als kwastmaat 24 is. Alsof hij daar de rits van zijn tent heeft dichtgetrokken. Zo is het ook ongeveer, want het is de afsluitende lijn van een langdurig werkproces. Afgesloten met de inmiddels geheel versleten brede kwast waarmee het hele schilderij werd geschilderd.

Eric de Nie ‘sequenties in kleur en lijn, abstract zoals muziek abstract is’

Verdunde verf in ad hoc besloten volgorde en afstand vloeit vanaf de bovenrand van het doek naar beneden. Reacties hierop met kwast, spons en/of nieuwe druiplijnen vertonen geleidelijk aan een zekere horizontale en/of verticale systematiek die hij – het werk steeds kantelend – al doende op het spoor komt. Een ritmische opeenvolging van gekleurde lijnen en toonvlakken met een variabele ruimtelijke werking. De ene noot volgend op de andere tot de juiste klankkleur de ruimte vult en de tijd even aan zichzelf ontglipt.

Jan Polak ‘…net zo lang door tot er een subtiel ruimtelijk samenspel van onderdelen tot stand is gekomen’

Jan toont werk dat op het eerste gezicht op pure optische symmetrie afstevent. Een schetsmatig diagonaal rasterpatroon, waarin de illusie van ruimte al besloten ligt, vormt het begin van een langdurig en handmatig proces waarin afwisselend transparante en dekkende verflagen elkaar opvolgen. Met minieme verschuivingen in lijn, kleur en restruimte bereikt hij dat subtiel ruimtelijk spanningsveld waarin het vlak van het schilderij lijkt op te bollen, dan wel lijkt zijn werk in ongrijpbare gelaagdheid de ruimte in te zweven.

Martha Scheeren ‘De kleuren dienen te vibreren, waardoor de schilderijen zich gedragen alsof zij zelf de bron van alle licht zijn’

In haar schilderijen staat het beheersen en anderzijds het manipuleren van kleur centraal. Nuances in dikte of verdunning van de verflaag, het laten doorschemeren van de ondergrond, de richting van de kwaststreek aan de randen van vlakken of daar waar vlakken bij elkaar komen; het wordt geen pure monochromie `er ontstaan eerder polychromen in één kleur.’ Ingetogen en tegelijk heel aanwezig. Het werk is af als de kleuren schitteren. Wervelende stippelstructuren in recente kleine doeken markeren een nieuwe ervaring van haar kleurschitteringen.

Clary Stolte**) ‘Wat is een schilderij?’

Hoewel Clary uiterst vergankelijke materialen als haargel, witte zalf, zeep, of flinterdun vloeipapier in dunne lagen aanbrengt om haar kleine monochrome vierkanten te maken, beziet ze haar werk uitdrukkelijk als schilderkunst. De handeling bepaalt het werk. Afhankelijk van het materiaal waarmee zij schildert en afhankelijk van het materiaal van de drager reageert het oppervlak op het aanwezige licht en reflecteert het. Zij zoekt naar dit licht en transparantie. En zij vraagt zich af:`Hoe verhoudt een schilderij zich tot de muur of de tafel, tot de ruimte? Waarin ligt de eigenheid, de identiteit van een schilderij?’ Een schilderij van Stolte is als een levende huid, onderhevig aan verval. In feite wil zij een soort wegwerpkunst maken, waarin stof en tijd, dood en leven hand in hand gaan.

Veerle Thoben ‘…a thing of a moment only’

Een foto van de lucht en de kleur, de schildering ervan of het vastleggen van een lichtschijnsel of beweging op video: hoe lang duurt een ogenblik, hoe is de beleving van het vluchtige te bewaren? Haar werk gaat over meer dan vastleggen van het moment: zij wil laten zien wat er gebeurt op dat moment. De formele aspecten van het werk hebben daarin hun rol, de eigenschappen van oppervlakte, gelaagdheid, transparantie en reflectie. Zo weerkaatsen haar schilderijen het licht van het moment, voortdurend veranderend. In elke ruimte, onder elke omstandigheid ogen zij steeds anders. Zij veranderen met het licht mee, zoals de videoprojecties zich vermengen met het aanwezige daglicht.

Mark de Weijer ‘Firmitas: stevigheid, Utilitas: bruikbaarheid en Venustas: schoonheid’ (Vitruvius)

Mark besloot een paar jaar geleden een aantal eisen die al sinds de Romeinse tijd aan de architectuur worden gesteld toe te passen op de schilderkunst. Hiermee stelde hij de status die het schilderij heeft als autonoom kunstwerk, waarin een idee of schoonheid worden uitgedrukt, ter discussie. Sindsdien ontwerpt hij site-specific installaties op uiteenlopende plekken. Monumentale verzadigde ‘kleurtoonvelden’ van gelijk formaat plakt hij op gelijke onderlinge afstanden op de muur. Deze met vele lagen sterk verdunde aquarelverf opgebouwde vellen zuiver geschept papier, schuiven strak aaneengeschakeld in hun zachte intensieve tint subtiel fluisterend aan decoratie voorbij. Aan de plek gebonden wordt zó een huiselijk interieur of een tentoonstellingsruimte tot een bijzondere ervaringsplek getransformeerd.